Prawne aspekty przemocy domowej
Przemoc domowa jest przestępstwem!
Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. (Art. 207 Kodeksu Karnego)
Pamiętaj, że jest to przestępstwo ścigane z urzędu - Policja ma obowiązek zawsze interweniować, a w przypadku stwierdzenia przemocy domowej założyć Niebieska Kartę. Składa się ona z dwóch części: notatki urzędowej dotyczącej przemocy w rodzinie oraz informacji dla ofiar przemocy w rodzinie.
INFORMACJA DLA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE
Przemoc w rodzinie to zamierzone i wykorzystujące przewagę siły działanie skierowane przeciw członkowi rodziny naruszające prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody (psychiczne, fizyczne lub materialne).
Przemoc w rodzinie jest przestępstwem ściganym przez prawo.
Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich stał się ofiarą przemocy ze strony członka rodziny, jeśli Twój partner/ka. dziecko lub inna osoba krzywdzi Ciebie lub Twoich bliskich - RATUJ SIĘ! NIE WSTYDŹ SIĘ! SZUKAJ POMOCY! PRAWO STOI PO TWOJEJ STRONIE!
PAMIĘTAJ !
Policjant jest zazwyczaj pierwszym przedstawicielem organów ścigania wzywanym w sytuacji przemocy w rodzinie. Do podstawowych zadań Policji, zgodnie z ustawą o Policji, należy ochrona życia, zdrowia i mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra. Oznacza to obowiązek ochrony osób słabszych i krzywdzonych.
Każda osoba wzywająca policję ma prawo do:
• zapewnienia jej przez interweniujących policjantów doraźnego bezpieczeństwa (art.15, ust. l, pkt 3 ustawy o Policji - Policjanci wykonując czynności mają prawo zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia),
• uzyskania informacji, kto przyjechał na wezwanie - dlatego można i należy zapytać o numery identyfikacyjne policjantów, a także o nazwę i siedzibę jednostki, w której pracują policjanci podejmujący interwencje.
• wykorzystania dokumentacji interwencji policyjnych (notatek urzędowych) jako dowodów w sprawie karnej przeciw sprawcy przemocy,
• zgłoszenia interweniujących policjantów na świadków w sprawie karnej przeciw sprawcy przemocy.
Polskie prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za:
• znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny - art. 207 Kodeksu Karnego (k.k.),
• spowodowanie innego uszkodzenie ciała - średni lub lekki uszczerbek na zdrowiu (art. 157). Średni uszczerbek polega na spowodowaniu naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, które trwają dłużej niż 7 dni (art. 157 § 1), lekki na tym, że naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwały nie dłużej niż 7 dni (art. 157 § 2).
Przestępstwa średniego uszkodzenia ciała, zarówno umyślne, jak i nieumyślne są ścigane z oskarżenia publicznego, nawet gdy sprawcą jest osoba najbliższa, chyba że sprawca będący osobą najbliższą działał nieumyślnie – wówczas ściganie następuje na wniosek osoby pokrzywdzonej. Osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Lekkie uszkodzenie ciała (umyślne i nieumyślne) jest ścigane z oskarżenia prywatnego. Jednakże jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkała wspólnie ze sprawcą, umyślne lekkie uszkodzenie ciała jest ścigane z oskarżenia publicznego (oznacza to że z oskarżenia wycofać się nie można), a nieumyślne – na wniosek.
• grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona - art. 190 k.k. (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego),
• stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia określonego stanu - art. 191 k.k.
• doprowadzenie innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem (zgwałcenie) oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności - art. 197 k.k. (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego), UWAGA! Przestępstwo to popełnia również mąż, gwałcąc własną żonę!
• uporczywe uchylanie się od wykonania ciążącego z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki. przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to narażanie jej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego) - art. 209 k.k. (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego, organu opieki społecznej lub właściwej instytucji).
• kradzież lub kradzież z włamaniem na szkodę osoby najbliższej - art. 278 k.k. i art. 279 k.k. (przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego),
• niszczenie, uszkadzanie cudzej rzeczy lub czynienie jej niezdatną do użytku - art. 288 k.k. (przestępstwo ścigane na wniosek pokrzywdzonego),
• porzucenie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew obowiązkowi troszczenia się - art. 210 k.k.,
• uprowadzenie lub zatrzymanie małoletniego poniżej lat 15 albo osoby nieporadnej ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru - art. 211 k.k.
• doprowadzenie małoletniego poniżej lat 15 do obcowania płciowego lub poddania się innej czynności seksualnej - art. 200 k.k.
• rozpijanie małoletniego, dostarczając mu napoju alkoholowego, ułatwiając jego spożycie lub nakłaniając go do spożycia takiego napoju - art. 208 k.k.
Masz prawo złożyć na Policji lub w prokuraturze wniosek o wszczęcie postępowania karnego wobec osoby, która krzywdzi Ciebie i Twoją rodzinę.
Przypominamy jednak, że zgodnie z art. 234 k.k. - podlega karze osoba, która przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawie o przestępstwo bądź wykroczenie, fałszywie oskarża inną osobę o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia.
Sprawca przemocy wobec osób bliskich, gdy czuje się bezkarny, będzie dalej stosował przemoc, bez względu na składane obietnice - następnym razem może być znacznie gorzej!
MOŻESZ ZATRZYMAĆ PRZEMOC! MOŻESZ UZYSKAĆ POMOC DLA SIEBIE I SWOICH BLISKICH! JEST TO JEDYNA DROGA DO NORMALNOŚCI W ŻYCIU TWOIM I TWOJEJ RODZINY!
NA POCZĄTEK ZRÓB DWA KROKI:
I. ZANOTUJ PRZEBIEG ZDARZENIA, PAMIĘĆ BYWA ZAWODNA!
Kto Cię
skrzywdził? Imię i nazwisko
...........................................................
Kim jest dla Ciebie sprawca przemocy? /mąż, żona, konkubent, konkubina, ojciec,
matka, brat, siostra, syn. córka, inne -podać kto/
.......................................
Kiedy to się stało? data .......... godzina ..............miejsce ...........................
Na czym polegała przemoc? /awantura, krzyk, lżenie, bicie, kopanie, rzucanie sprzętami, niszczenie sprzętów, bicie dzieci, groźby pobicia, groźby zabicia, wyrzucanie z domu, inne-podać jakie/.........................................................
Kto widział, słyszał przebieg zdarzenia? ......................................................
Kto interweniował? imię i nazwisko
policjanta, jego numer służbowy, jednostka
...................................................................
Czy po raz pierwszy Policja interweniuje w Twoim domu w takiej
sprawie? TAK NIE
Jak często dochodzi do przemocy w Twoim domu? /raz w miesiącu, raz na tydzień,
częściej/.................................................
Kiedy to się wydarzyło poprzednim razem? ..........................................................
Czy przemocy towarzyszy picie
alkoholu?
TAK NIE
Czy zawsze krzywdzi Cię ten sam sprawca?
TAK NIE
(Kto? ........................................................................)
II. ZGŁOŚ SIĘ DO LUDZI, INSTYTUCJI,
ORGANIZACJI ZOBOWIĄZANYCH DO UDZIELENIA CI WSPARCIA I POMOCY! Są to:
Ośrodki Pomocy Społecznej,
Punkty Konsultacyjno-Informacyjne dla Ofiar Przemocy,
Prokuratura,
Sądy Rodzinne i Nieletnich,
Kuratorzy sądowi,
Pedagodzy szkolni,
Lekarze,
Komitet Ochrony Praw Dziecka,
Centra i Punkty Pomocy Rodzinie,
Ośrodki Interwencji Kryzysowej,
Poradnie Psychologiczno-Pedagogiczne.
Jeśli przemoc w rodzinie jest związana z nadużywaniem alkoholu, zgłoś się do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Poradni Odwykowej lub Klubu Abstynenta. Możesz zadzwonić też na numery telefonów: Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" tel. 0-801-120-002 (płatny pierwszy impuls, czynny od poniedziałku do soboty w godzinach 10.00-22.00, w niedziele i święta w godzinach 10.00-16.00), tel. (0-prefix-22) 666-00-60 (linia płatna, czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 10.00-22.00), Policyjnego Telefonu Zaufania tel. 0-800-120-226 (linia bezpłatna, czynna codziennie w godzinach 8.00-22.00).
PAMIĘTAJ, ŻE:
Złożony wniosek o ściganie może zostać cofnięty (nie dotyczy to przestępstw ściganych z urzędu). Wymaga to spisania protokołu przyjęcia cofnięcia wniosku o ściganie i jest możliwe tylko za zgodą odpowiednich organów:
- w postępowaniu przygotowawczym, do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu - decyzję w tej sprawie podejmuje prokurator,
- w postępowaniu sądowym, do chwili odczytania aktu oskarżenia na pierwszej rozprawie – decyzję w tej sprawie podejmuje sąd.
Odstępstwem od tej zasady jest brak możliwości wycofania złożonego wniosku o ściganie sprawcy przestępstwa z art. 157§4 (inne uszkodzenie ciała osoby najbliższej zamieszkującej wspólnie ze sprawcą- nawet gdy działał nieumyślnie).
Konsekwencją cofnięcia wniosku jest umorzenie postępowania. Raz cofnięty wniosek, nie może być złożony ponownie, a konflikt może pozostać nierozwiązany. Dlatego zachęcamy osoby pokrzywdzone aby nie wycofywały się z oskarżenia, a korzystały z mediacji.
Mediacja ułatwia rozwiązanie konfliktu drogą bez przemocy. Zaczyna i kończy się w prokuraturze (na Policji) lub w sądzie, ale odbywa się poza wymiarem sprawiedliwości i jest od niego niezależna. Mediacja pozwala pokrzywdzonemu na wyrażenie jego uczuć i odczuć, oczekiwań i potrzeb. Przestępcy zaś umożliwia przyjęcie odpowiedzialności za skutki przestępstwa oraz podjęcie związanych z nią działań. Sprzyja trwałemu zakończeniu konfliktu między stronami lub jego złagodzeniu.