Kategorie praw jazdy i warunki ich uzyskania
Prawo jazdy stało się dokumentem powszechnym i niezbędnym do funkcjonowania w społeczeństwie. Dla pewnych osób to luksus umożliwiający korzystanie z własnego samochodu, dla innych - źródło utrzymania. W ostatnim czasie zasady uzyskiwania prawa jazdy uległy istotnym zmianom za sprawą ustawy o kierujących pojazdami.
Każda osoba ubiegająca się o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem, może rozpocząć szkolenie najwcześniej 3 miesiące przed osiągnięciem wieku wymaganego do uzyskania prawa jazdy albo pozwolenia. Jeżeli osobą tą jest uczeń szkoły, której program nauczania obejmuje szkolenie osób ubiegających się o prawo jazdy, okres ten wynosi 12 miesięcy.
Prawo jazdy otrzymuje osoba, jeżeli:
- osiągnęła wymagany dla danej kategorii wiek;
- uzyskała orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem i orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem, o ile jest ono wymagane;
- odbyła wymagane dla danej kategorii szkolenie;
- zdała z wynikiem pozytywnym egzamin państwowy wymagany dla danej kategorii.
Ponadto osoba ubiegająca się o prawo jazdy musi udokumentować przebywanie na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez co najmniej 185 dni w każdym roku
kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste lub zawodowe albo przedstawi
zaświadczenie, że studiuje od co najmniej sześciu miesięcy.
Prawo jazdy stwierdza posiadanie uprawnienia do kierowania:
1. kategorii AM:
a. motorowerem,
b. czterokołowcem lekkim;
2. kategorii A1:
a. motocyklem o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nieprzekraczającej 11 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,1 kW/kg,
b. motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW,
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
3. kategorii A2:
a. motocyklem o mocy nieprzekraczającej 35 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,2 kW/kg, przy czym nie może on powstać w wyniku wprowadzenia zmian w pojeździe o mocy przekraczającej dwukrotność mocy tego motocykla,
b. motocyklem trójkołowym o mocy nieprzekraczającej 15 kW,
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
4. kategorii A:
a. motocyklem,
b. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
5. kategorii B1:
a. czterokołowcem,
b. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
6. kategorii B:
a. pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu i motocykla,
b. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy innej niż lekka, o ile łączna dopuszczalna masa całkowita zespołu tych pojazdów nie przekracza 4.250 kg, z zastrzeżeniem ust. 2,
d. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
7. kategorii C1:
a. pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t i nieprzekraczającej 7,5 t, z wyjątkiem autobusu,
b. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
8. kategorii C:
a. pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t, z wyjątkiem autobusu,
b. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
9. kategorii D1:
a. autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 17 osób łącznie z kierowcą, o długości nieprzekraczającej 8 m,
b. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
10. kategorii D:
a. autobusem,
b. zespołem pojazdów złożonym z pojazdu, o którym mowa w lit. a, oraz z przyczepy lekkiej,
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
11. kategorii T:
a. ciągnikiem rolniczym lub pojazdem wolnobieżnym,
b. zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami) lub pojazdem wolnobieżnym z przyczepą (przyczepami),
c. pojazdami określonymi dla prawa jazdy kategorii AM;
12. kategorii B+E, C+E lub D+E – pojazdem określonym odpowiednio w prawie jazdy kategorii B, C lub D, łącznie z przyczepą (przyczepami), przy czym w zakresie kategorii B+E dopuszczalna masa całkowita ciągniętej przyczepy nie może przekraczać 3,5 t;
13. kategorii C1+E – zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 12 t, składającym się z pojazdu ciągnącego określonego w prawie jazdy kategorii C1 i przyczepy;
14. kategorii D1+E – zespołem pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 12 t, składającym się z pojazdu ciągnącego określonego w prawie jazdy kategorii D1 i przyczepy;
15. kategorii B i C1+E, B i D1+E, B i C+E lub B i D+E – zespołem pojazdów określonym w prawie jazdy kategorii B+E;
16. kategorii C+E i D – zespołem pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii D+E.
Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej prawo jazdy:
- kategorii B, C1, C, D1 i D uprawnia do kierowania ciągnikiem rolniczym, pojazdem wolnobieżnym oraz zespołem złożonym z tego pojazdu i przyczepy lekkiej;
- kategorii B+E, C1+E, C+E, D1+E i D+E uprawnia do kierowania zespołem pojazdów złożonym z ciągnika rolniczego z przyczepą (przyczepami) lub pojazdu wolnobieżnego z przyczepą (przyczepami);
- kategorii AM, A1, A2 i A uprawnia do kierowania zespołem pojazdów złożonym z pojazdu określonego dla tej kategorii wraz z przyczepą.
- kategorii B uprawnia do kierowania motocyklem o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm3, mocy nieprzekraczającej 11 kW i stosunku mocy do masy własnej nieprzekraczającym 0,1 kW/kg pod warunkiem, że osoba posiada prawo jazdy kategorii B od co najmniej 3 lat.
Wymagany minimalny wiek do kierowania wynosi:
14 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii AM;
16 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A1, B1 i T;
18 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A2, B, B+E, C1 i C1+E;
20 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii A, jeżeli osoba co najmniej od 2 lat posiada prawo jazdy kategorii A2;
21 lat – dla motocykli trójkołowych o mocy przekraczającej 15 kW, jeżeli osoba posiada prawo jazdy kategorii A;
21 lat – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii C, C+E, D1 i D1+E, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1, ust. 3 pkt 2 oraz art. 9;
24 lata – dla pojazdów określonych w prawie jazdy kategorii:
· A – jeżeli osoba nie posiadała co najmniej przez 2 lata prawa jazdy kategorii A2,
· D i D+E, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 2, ust. 3 pkt 3 oraz art. 9;
21 lat – dla tramwaju;
15 lat – dla pojazdu zaprzęgowego;
10 lat – dla roweru;
17 lat – dla roweru wieloosobowego lub przewożącego inną osobę;
13 lat – dla jadącego po jezdni wózka inwalidzkiego;
21 lat – dla kolejki turystycznej.